ارتباط موثر

دیگر زندگی در جزیره‌ای تنها و منفک از دیگران امکان‌پذیر نیست. شاید غاری را نتوان یافت که پای انسان دیگری به آنجا باز نشده باشد. همه ما از مادر متولد می‌شویم، و در دوران جنینی با مادر خود در ارتباطیم، در خانواده رشد می‌کنیم، در مدرسه و در کنار سایر همسالان درس می‌خوانیم، پس از چندی جذب محیط کار می‌شویم و ناگزیر با سایرین در ارتباط خواهیم بود.حتی اگرامکان سفر به کرات دیگر برایمان فراهم باشد تصور زندگی بدون ارتباط با زمینیان دشوار می‌نماید. با توجه به این واقعیت می‌توان گفت ارتباط  موثرواژه‌ای است که در دنیای امروز زیاد به چشم می‌خورد و آدمی به هیچ وجه راه گریزی از آن نمی‌یابد. افراد نوع بشر برای زنده ماندن ناچار به برقراری رابطه موثر با یکدیگر می‌باشند.

مفهوم کلاسیک

ارتباط میان فردی نخستین بار در سال 1950 مطرح شد. در آن زمان بیشتر بحث پیرامون روش‌های سخنرانی عمومی بود اما مطالعات بعدی پا را فراتر گذاشته و موضوعاتی چون گوش‌دادن، خودافشایی، تایید، روابط خانوادگی، ارتباط محاوره‌ای و حل تعارض را نیز دربرگرفت.

امروزه ارتباط میان فردی را پیوندی می‌نامند که مبتنی بر دو رکن و دو نکته زیر باشد:

رکن نخست: افرادی که قصد برقراری ارتباط دارند باید منحصربفرد بودن و متفاوت بودن خصوصیات رفتاری یکدیگر را بپذیرند.

رکن دوم: گفتگو باید به شکلی طراحی شود که در کلیه پیام‌هایی که ردوبدل می‌شوند رکن اول صادق باشد.

نکته نخست: ارتباط فرایندی تعاملی است .یعنی لازمه ارتباط دادن و گرفتن است.

نکته دوم: در فرآیند ارتباط دو عنصر اطلاعات و رابطه همواره درکنار هم قرار دارند.

چارز کولی کتابی به نام سازمان‌های ارتباطی منتشر کرده و در آن کتاب ارتباط را اینگونه تعریف می‌کند: “ارتباط مکانیسمی است که روابط انسانی به وسیله آن به وجود می‌آیند، ارتباط در برگیرنده حالات چهره، کلمات، حرکات، طنین صدا، نوشته‌ها، تلگراف، قطار و خیلی چیزهای دیگر است.”

ويرجينيا استير در تعریف ارتباط می‌گوید: من ارتباط را همانند چتر فراگيري می‌بینم كه همه بشريت را تحت پوشش و تأثير خود قرار مي‌دهد. هنگامی که فردي به سیاره زمين قدم مي‌گذارد، ارتباط مهمترين عاملي است كه نوع پیوند او را با ديگران و آنچه را كه در جهان پيرامونش براي او اتفاق مي‌افتد تعيين مي‌كند.

ادوین امری:

ادوین امری در کتاب مقدمه‌ای بر ارتباط جمعی می‌نویسد: “ارتباط در معنای عام عبارت از فن انتقال اطلاعات، افکار و رفتارهای انسانی از یک شخص به شخص دیگر است.

به عنوان مثال هنگامی که انسانی می‌خندد نشاط و شادی خود را با نگاه و لبخند نشان می‌دهد. و یا زمانی که فردی به فرد دیگر برخورد کرده و به او سلام (صبح به خیر) می‌کند، یا وقت به خیر می‌گوید با استفاده از کلمات یا بیان شفاهی دوستی و صمیمیت خود را به او ابراز می‌کند.همچنین زمانی که دوستی برای شما کارت تبریک یا نامه‌ای ارسال می‌کند هدف و منظور خود را به شکل کتبی ارائه می‌دهد و با شما رابطه ایجاد می‌نماید

دائره‌المعارف عمومي فيشر واژه ارتباط راچنين تعريف می‌کند :

ارتباط در مفهوم گسترده آن، براي بيان هرنوع انتقال اطلاعات به كار مي‌رود.

دکتر اسبورن :

ایجاد ارتباط موثر صمیمانه را یک برخورد خلاق می‌داند. برخورد خلاقی که موجب تکامل فرد می‌شود.

جورگن:

ارتباط موثرعبارت است از فراگردهایی که بر مبنای آن انسان‌ها همدیگر را تحت نفوذ قرار می‌دهند.

ارتباط فرآیندی: پویا، پیوسته، تعاملی و برگشت ناپذیر است ؛که طی آن دو نفر یا بیشتر از به کار بردن انواع پیامهایی که معنای آن برایشان مشخص است و ما آن را “علامت بیانی” می‌نامیم ؛ این پیوند ممکن است به منظور تغییر رفتار پیام گیر، و یا تبادل افکار، نظرات، احساسات، عقايد، خواسته‌ها، نيازها، حقایق و هيجانات باشد به  نوعي که طرفین بتوانند به احساس رضايت بخشی دست یابند.

انواع ارتباط موثر:

فرآیندی پویا: یعنی دائما از حالتی به حالت دیگر تغییر می‌کند. و هرگز متوقف نمی‌شود.

  فرآیندی تعاملی : یعنی پیوسته با دیگران ارتباط داریم. ارتباط فرآیندی برگشت ناپذیر است؛ یعنی پس از ارسال پیام دیگر نمی‌توان جلوی آن را گرفت یا آن را تعدیل کرد.  

 مکانیسمی:حداقل دوسویه در محدوده انتشار انتقال و دریافت پیام که روابط انسانی بر اساس یا بوسیله آن شکل می‌گیرند؛ تمام مظاهر اندیشه، وسایل انتقال و حفظ آن‌ها در مکان و زمان بر پایه روابط و پیوند انسانی توسعه پیدا می‌کند.

همانطور که بیان شد .ارتباط فقط کلام و گفتار نیست .بلکه کلیه رفتارهای ما اعم از حالات چهره، حرکات، لحن، مکتوبات، تلگراف، تلفن، اتوبوس، قطار و تمام وسایلی که اخیرا در راه رفاه و توسعه ساخته شده  را در بر می‌گیرد.

آنچه از مفهوم واقعی ارتباط با توجه به ریشه لاتین آن درک می‌شود، بیانگر آن است که لازمه برقراری پیوند نه تنها وجود یک فرستنده فعال و یک گیرنده انفعالی، بلکه نیازمند پسخوراند یا فیدبک طرف دوم پیام نیز می‌باشد که تغییر دهنده طرز رفتار طرف اول است.

“ارتباط موثر به فعالیت‌های رفتاری از پیش طرح ریزی شده‌ای گفته می‌شود ؛که هم راستا با موضوع و هدف ارتباط در جهت ایجاد اثربخشی، تغییر و یا جذب، بین دو یا چند نفر به شکل رابطه‌ای دوطرفه – مطلوب – یا کنش متقابل انجام می‌گیرد.تاثیر گذاشتن یا متاثر شدن مستلزم به وجود ارتباط فعالیت‌های متقابل است. این فعالیت‌ها عبارتند از فعالیت‌های پیش از برقراری ارتباط، فعالیت‌های ضمن ارتباط و فعالیت‌هايی که پس از ارتباط لازم الاجراست. هنگامی که ارتباط متقابل برقرار می‌شود به وسیله پاسخ‌هایی که دریافت می‌کنید، میزان موفقیت و اثربخشی ارتباط را می‌توان تخمین زد.”

ارتباط موثر و صمیمانه شما را زودتر و سریعتر به خواسته‌هایتان می‌رساند. برای درک این مفهوم در یک تحقیق جامعه شناختی از ده نفر آمریکایی خواسته می‌شود از ایالت خود خارج شده و وارد ایالت دیگری شوند. این افراد بایستی بدون اتکا به پول، آشنا، پارتی، کارت اعتباری و شناسایی در یکی از شرکت‌های معتبر استخدام شده و یا از یکی از بانک‌ها و موسسات وام بگیرند. پس از پایان زمان تعیین شده تنها دو نفر از این ده نفر توانستند ارتباط صمیمانه و تاثیرگذار برقرار کرده و به هدف خود نزدیک شوند. البته هیچ‌کدام از این افراد آموزش‌های ویژه‌ای ندیده بودند.

تئوری‌های ارتباط

مبادلۀ اجتماعی: بر اساس این تئوری سه عامل سود، جایگزینی و سرمایه‎گزاری بر رضایت طرفین از ارتباط تاثیر گذار می‌باشند.

تئوری انصاف: تئوری انصاف می‌گوید: افراد به میزانی که از خود مایه ‎می‎گذارند انتظاردریافت‎ دارند.

تئوری فیلتر: مردم با افرادی بیشتر صمیمی و گرم می‌گیرند، که احساس می‎کنند آن‌ها را بیشتر دوست می‌دارند.

ثمره ارتباط مؤثر

• همیشه نفر اول بودن.
• ایجاد تاثیر مثبت در دیگران.
• کسب آرامش برای خود و ایجاد امنیت و آرامش برای اطرافیان.
• کاهش تنش‌ها در خانواده و اجتماع.
• مشابهت، هماهنگی، تفاهم و بهبود درک متقابل.
• ارضاء نیازهای شخصی و آنچه برای فرد مهم است.
• در زمان مکالمه یا مصاحبه (مصاحبه شغلی) قویتر ظاهر شدن.
• افزایش توانایی بیان نقطه نظرهاوبا اطمینان سخن گفتن.
• تقويت اعتماد به نفس در کلیه موقعیت‌ها ، به دست گرفتن زمام امور.
• موفقیت بیشتر در زمان مصاحبه شغلی، کاریابی و یا ترفیع.
• هنر متقاعد و مجاب کردن دیگران و عدم تسلط اطرافیان.
• رضايت خاطر.
• احساس مفید بودن.
• تقويت رشد اجتماعي، روحي، رواني و عاطفي.
• تأمين بخشي از نيازهاي اساسي انسان.
• انتقال صريح پيام
• پی بردن به افکار و اندیشه اطرافیان.
• جلب اعتماد و اطمينان ديگران